Shravana Masa: ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಯಾವ ತಿಥಿಯಂದು ಯಾವ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು; ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ವಿಶೇಷ ಮಾಸ. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ವಿಶೇಷ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಶ್ರಾವಣಮಾಸದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ತಿಥಿಗೂ ಒಂದೊಂದು ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಯಾವ ತಿಥಿಯಂದು ಯಾವ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ವಿವಿಧ ವ್ರತ ಮತ್ತು ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಫಲಿತಾಂಶ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅನುಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಒಂದು ದಿವ್ಯ ಮಾಸವಾಗಿದೆ. ಇದು ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯವಾದ ಮಾಸವಾಗಿದೆ.

ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ಶ್ರಾವಣಮಾಸವು ಐದನೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ತಿಂಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು, ಚಂದ್ರನು ಶ್ರವಣ ನಕ್ಷತ್ರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಮಹಾವಿಷ್ಣುವಿನ ಜನ್ಮ ನಕ್ಷತ್ರ ಶ್ರವಣ ನಕ್ಷತ್ರ. ಅಂತಹ ಶ್ರವಣ ನಕ್ಷತ್ರದ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸವು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧನೆಗೆ ಮಂಗಳಕರ ಮಾಸವಾಗಿದೆ.

ಶ್ರಾವಣಮಾಸದ ಮೂರು ವಾರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರ. ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ ಮತ್ತು ಶನಿವಾರ ಈ ತಿಂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಮಂಗಳವಾರಗಳು ಗೌರಿ ಪೂಜೆಗೆ, ಶುಕ್ರವಾರಗಳು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪೂಜೆಗೆ ಮತ್ತು ಶನಿವಾರಗಳು ಮಹಾ ವಿಷ್ಣು ಪೂಜೆಗೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳು ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ದಿನವಾಗಿದ್ದು, ಒಂದೊಂದು ದಿನವೂ ಒಂದೊಂದು ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕೆಂದು ಪಂಚಾಂಗದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಹೀಗಿರಲಿ ನಿಮ್ಮ ದಿನಚರಿ

ಪಾಡ್ಯದಂದು ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ತದಿಗೆಯಂದು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಚೌತಿಯಂದು ವಿನಾಯಕನನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಪಂಚಮಿಯಂದು ಶನಿ ಮತ್ತು ಷಷ್ಠಿ ನಾಗದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಏಳನೆಯ ದಿನ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಆರಾಧಿಸಬೇಕು. ಅಷ್ಟಮಿಯ ದಿನ ದುರ್ಗಾದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ನವಮಿಯ ದಿನ ಮಾತೃದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ದಶಮಿಯ ದಿನ ಧರ್ಮರಾಜನ ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಋಷಿಮುನಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ತ್ರಯೋದಶಿಯ ದಿನ ಅನಂಗುದನನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು. ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಶಿವನ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಪಿತೃಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು.

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಗಳು

• ಆಗಸ್ಟ್‌ 19- ಮಧುಸ್ರವ ವ್ರತ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 20 - ನಾಗ ಚತುರ್ಥಿ, ದೂರ್ವಗಣಪತಿ ವ್ರತ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 21; ನಾಗ ಪಂಚಮಿ, ಮಂಗಳಗೌರಿ ವ್ರತ, ಗರುಡ ಪಂಚಮಿ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 22; ಕಲ್ಕಿ ಜಯಂತಿ, ಸೂರ್ಯ ಪೂಜೆ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 25; ವರಲಕ್ಷ್ಮೀ ವ್ರತ, ತಾರಿಗೊಂಡ ವೆಂಗಮಾಂಬ ವರ್ಧಂತಿ, ಕೌಮಾರಿ ದೇವಿ ಪೂಜೆ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 27; ಸರ್ವೈಕಾದಶಿ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 28; ದಾಮೋದರ ದ್ವಾದಶಿ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 29; ಋಗ್ವೇದ ಉಪಾಕರ್ಮ, ಓಣಂ ಹಬ್ಬ
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 30; ರಕ್ಷಾಬಂಧನ (ರಾಖಿ ಹಬ್ಬ)
• ಆಗಸ್ಟ್‌ 31; ಶ್ರಾವಣ ಪೂರ್ಣಿಮಾ, ತೈತ್ತರಿಯೋಪಕರ್ಮ, ವೈಖಾನಸ ಜಯಂತಿ, ಹಯಗ್ರೀವ ಜಯಂತಿ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 1; ಅಶೂನ್ಯಶಯನ ವ್ರತ, ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಆರಾಧನೆ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 3; ಸಂಕಷ್ಟ ಚತುರ್ಥಿ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 6; ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮಿ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 7; ಗೋಕುಲಾಷ್ಟಮಿ, ದಶಫಲ ವ್ರತಾರಂಭ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 8; ಕುಮಾರಿ ದೇವಿ ಪೂಜೆ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 10; ಸರ್ವ ಏಕಾದಶಿ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 13; ಮಾಸ ಶಿವರಾತ್ರಿ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 14; ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 15; ಶೈವ ಮೌನವ್ರತ

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಆಚರಿಸುವ ವ್ರತಗಳು

ಶ್ರಾವಣಮಾಸ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಸ್ತ್ರೀಯರು ಆಚರಿಸುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ರತಗಳು ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ವ್ರತಗಳ ಮಾಸವೆಂದೂ ಹಾಗೂ ಅನುಗ್ರಹಿಸುವ ಮಾಸವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

• ಮಂಗಳಗೌರಿ ವ್ರತ: ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ವ್ರತಗಳಲ್ಲಿ ಮಂಗಳಗೌರಿ ವ್ರತವೂ ಒಂದು. ಈ ವ್ರತವನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಮಾಡಬೇಕು. ಇದನ್ನು ತಿಂಗಳ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರದಂದು ಪಾಲಿಸುವುದರಿಂದ ಶುಭಫಲ ದೊರಕುತ್ತದೆ.
• ವರಲಕ್ಷ್ಮೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀ ವ್ರತ: ವರಲಕ್ಷ್ಮಿ ವ್ರತವು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ರತವಾಗಿದೆ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಶೃದ್ಧಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಆ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಬೇಕು. ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಹಿಂದಿನ ಶುಕ್ರವಾರ ವ್ರತಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತ ದಿನ.

ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಹಬ್ಬಗಳು

• ಶುಕ್ಲ ಚೌತಿ- ನಾಗರಪಂಚಮಿ; ಭಾರತ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ನಾಗರಪಂಚಮಿಯನ್ನು ಶೃದ್ಧಾಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ನಾಗರ ಕಲ್ಲು ಹಾಗೂ ಹುತ್ತಕ್ಕೆ ಕಾಲು ಎರೆಯುವ ಮೂಲಕ ನಾಗದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಯಲಗಳಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ನಡೆಯತ್ತವೆ.
• ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶಿ - ಪುತ್ರಾದ ಏಕಾದಶಿ: ಈ ಏಕಾದಶಿಯನ್ನು ಲಲಿತಾ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪುತ್ರ ಸಂತಾನವನ್ನು ಬಯಸುವವರು ಇಂದು ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸಬೇಕು.
• ಶ್ರಾವಣ ಹುಣ್ಣಿಮೆ - ರಾಖಿ ಪೂರ್ಣಿಮಾ: ಈ ದಿನದಂದು ಸಹೋದರಿಯರು ಸಹೋದರನ ಕೈಗೆ ರಾಖಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಮೂಲಕ, ಸಹೋದರರ ಏಳಿಗೆಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂದು ಸಹೋದರರಿಗೆ ಆರತಿ ಮಾಡಿ, ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಬೊಟ್ಟು ಇರಿಸಿ, ಸಿಹಿ ತಿನ್ನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಹೋದರರು ಸಹೋದರಿಯರಿಗೆ ಆಶೀರ್ವಾದ ಮಾಡಿ ಉಡುಗೊರೆ ನೀಡುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಈ ದಿನ ಹಳೆಯ ಯಜ್ಞೋಪವೀತ (ಜನಿವಾರ) ವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಹೊಸದನ್ನು ಧರಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನೂಲಹುಣ್ಣಿಮೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
• ಪೂರ್ಣಿಮಾ - ಹಯಗ್ರೀವ ಜಯಂತಿ: ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಹಯಗ್ರೀವನ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದನೆಂದು ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹಯಗ್ರೀವ ಜಯಂತಿಯಾದ ಈ ದಿನದಂದು ಹಯಗ್ರೀವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಾಳು ಮತ್ತು ಮೆಂತ್ಯದಿಂದ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಕೃಷ್ಣ ವಿದ್ಯಾ-ಶ್ರೀರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಜಯಂತಿ: ಕ್ರಿ.ಶ 1671ರಲ್ಲಿ, ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿಗಳು ವಿರೋಧಿಕೃತ ಸಂವತ್ಸರದಲ್ಲಿ ಶ್ರವಣ ಬಾಲ ವಿದ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಬೃಂದಾವನವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು.
• ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷ ಅಷ್ಟಮಿ - ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮಿ: ವಿಷ್ಣುವಿನ ಎಂಟನೇ ಅವತಾರವಾದ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನ ಜನ್ಮದಿನ. ಇದನ್ನು ಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮಿ ಅಥವಾ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನ ದಿನವಿಡೀ ಉಪವಾಸವಿದ್ದು, ಸಂಜೆ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಹಾಲು, ಮೊಸರು, ಬೆಣ್ಣೆಯನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ.
• ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ - ಹೊಲಗಳ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ: ಇದು ಎತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಹಬ್ಬ. ಆದರೆ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಪೋಲೇರಮ್ಮ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ದಿನವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅಕಾಲಿಕ ಮರಣ ಭಯ ದೂರವಾಗುತ್ತದೆ.

ಶ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಶನಿವಾರದ ವಿಶೇಷ

ಪ್ರಸ್ತುತ ವಿಷ್ಣುವು ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಾಗಿ ಅವತರಿಸುವವರೆಗೂ ಭಕ್ತರನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಲು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಪೂರ್ಣ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂತಹ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸನು ಅಂದರೆ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನು ಕಲಿಯುಗದ ವೈಕುಂಠವಾದ ತಿರುಮಲದಲ್ಲಿ ಅರ್ಚಾಮೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಭಕ್ತರನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಅವರ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ಕೇಳುವುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಶನಿವಾರದಂದು ಶ್ರಾವಣನಕ್ಷತ್ರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದರೆ ಅನಂತ ಫಲಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರಾವಣ ಶನಿವಾರದಂದು ಉಪವಾಸ, ಪೂಜೆ, ಉಪವಾಸ ಮುಂತಾದ ಆಚರಣೆಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಶನಿವಾರದಂದು ಮನೆಯ ದೀಪವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದರಿಂದ ಸಕಲ ಐಶ್ವರ್ಯಗಳು ಲಭಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶನಿವಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಶನಿವಾರದ ಪೂಜಾ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು.

ಅದರಲ್ಲೂ ಕಲಿಯುಗದ ಅಧಿದೇವತೆ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನ ಆರಾಧನೆಯು ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಶನಿವಾರದಂದು ಶ್ರೀಗಳಿಗೆ ಪಾಯಸ, ಸಜ್ಜಿಗೆ ಮುಂತಾದ ನೈವೇದ್ಯ ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು, ದೇವರಿಗೆ ಹಿಟ್ಟಿನ ದೀಪಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ಪೂಜಿಸುವುದು, ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಫಲ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.

ಬರಹ: ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ

(ಗಮನಿಸಿ: ಇದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಬರಹ. ಲೇಖನದಲ್ಲಿರುವ ಲೇಖಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ)

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ; Nija Sharavana Masa: ನಾಳೆಯಿಂದ ನಿಜ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ಆರಂಭ; ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಬ್ಬಗಳು, ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳ ಕುರಿತ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ