Union Budget 2024: ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಪದೇಪದೆ ಕಂಡು ಬರುವ ಈ 7 ಪದಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದೀರಾ
Jan 30, 2024 12:44 PM IST
ಪಂಜಾಬ್ನ ಲುಧಿಯಾನದಲ್ಲಿ 2023-24 ನೇ ಸಾಲಿನ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವ ಉದ್ಯಮಿಗಳು. (ಕಡತ ಚಿತ್ರ)
Union Budget 2024: ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ನಾಳೆ (ಜ.31) ಸಂಸತ್ತಿನ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬಜೆಟ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಪದೇಪದೆ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗುವ 7 ಪದಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದೀರಾ? ಅವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುವ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ನವದೆಹಲಿ: ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ಫೆ.1ರಂದು ಮಧ್ಯಂತರ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ 2024 ಅನ್ನು ಮಂಡಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ ಎರಡನೆ ಅವಧಿಯ ಕೊನೆಯ ಬಜೆಟ್ ಇದಾಗಿದೆ.
ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದ ಬಳಿಕ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಯಾಗಿ ನಂತರ ಮಂಡನೆಯಾಗುವ ಬಜೆಟ್ 2024-25 ಪೂರ್ಣ ಬಜೆಟ್ ಆಗಿರಲಿದೆ. ಗುರುವಾರ (ಫೆ.1) ಮಂಡನೆಯಾಗಲಿರುವ ಬಜೆಟ್ ಮಧ್ಯಂತರ ಬಜೆಟ್ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ.
ಮಧ್ಯಂತರ ಬಜೆಟ್ ಎಂದರೆ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿತ್ಯದ ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಅನುದಾನಗಳಿಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಿಂದ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯುವ ಹಣಕಾಸು ಹೇಳಿಕೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ನೀತಿಗಳು, ಯೋಜನೆಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ಅದರ ಕೆಲವು ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಪದೇಪದೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗುವ ಅಂಶಗಳಿವು.
ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ 2024 ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ (ಇಕನಾಮಿಕ್ ಸರ್ವೇ)
ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಗೆ ಮೊದಲು ಅಂದರೆ ಜನವರಿ 31ರಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ವಿತ್ತ ಸಚಿವರು ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಪ್ರಸಕ್ತ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮುಂಬರುವ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಗೆ ಮುನ್ನುಡಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಹಣದುಬ್ಬರ (ಇನ್ಫ್ಲೇಶನ್)
ಹಣದುಬ್ಬರ ಎಂದರೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳು, ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಳದ ದರವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ವರ್ಷ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಹೆಚ್ಚಾದಷ್ಟೂ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುಂಪಿನ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಗ್ರಾಹಕರ ಶಕ್ತಿ ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ನೇರ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಗಳು (ಡೈರೆಕ್ಟ್ ಮತ್ತು ಇಂಡೈರೆಕ್ಟ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್)
ನೇರ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ತೆರಿಗೆಯಂತಹ ತೆರಿಗೆದಾರರಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ತೆರಿಗೆಗಳು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಗಳು ಜಿಎಸ್ಟಿ, ವ್ಯಾಟ್ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಮೇಲಿನ ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕಗಳಂತಹ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ವಿಧಿಸುವ ತೆರಿಗೆಗಳಾಗಿವೆ.
ಹೊಸ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವ, ತೆರಿಗೆ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ತೆರಿಗೆ ರಚನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ನೀತಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ದಾಖಲೆಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ.
ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚ (ಕ್ಯಾಪೆಕ್ಸ್)
ಒಂದು ದೇಶದ ಬಂಡವಾಳ ವೆಚ್ಚವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವತ್ತುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಸ್ವಾಧೀನ ಅಥವಾ ಅವನತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಕೇಂದ್ರವು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಟ್ಟು ಹಣದ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ.
ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜು (ಬಜೆಟ್ ಎಸ್ಟಿಮೇಶನ್)
ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು, ಇಲಾಖೆಗಳು, ವಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಅಂದಾಜು ಹಣವನ್ನು ಬಜೆಟ್ ಅಂದಾಜು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಣವನ್ನು ಹೇಗೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ (ಫಿಸ್ಕಲ್ ಡೆಫಿಸಿಟ್)
ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಎಂಬ ಈ ಪದವು ಸರ್ಕಾರದ ಒಟ್ಟು ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಆದಾಯ ಸ್ವೀಕೃತಿಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಂತರವನ್ನು ನಂತರ ಇತರ ಕ್ರಮಗಳ ಜತೆಗೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಎರವಲು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ತುಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ.