Ganesh Chaturthi: ವಿಘ್ನೇಶ್ವರ ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷ ಏಕೆ, ಗಣೇಶ ತತ್ತ್ವ ಎಂದರೇನು, ವಿನಾಯಕನ ಕುರಿತ ನಿಮ್ಮ ಸಂದೇಹಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿದೆ ಉತ್ತರ

ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ವಿನಾಯಕನ ಕುರಿತು ಸಾಕಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಗಣೇಶ ತತ್ತ್ವ ಎಂದರೇನು, ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನನ್ನು ಗಣಾಧ್ಯಕ್ಷ ಎಂದು ಏಕೆ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಬಹುತೇಕರಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. ಈ ಕುರಿತು ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ ಬರೆದ ಲೇಖನ ಇಲ್ಲಿದೆ.

ಗಣ ಎಂದರೆ ಪುರ್ಯಾಷ್ಟಕ ನಗರ. ಇದು ಎಂಟು ವಸ್ತುಗಳಿರುವ ನಗರ. 1) ಪಂಚಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಗಳು, 2) ಪಂಚ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳು, 3) ಪಂಚಭೂತಗಳು, 4) ಪಂಚ ಜನಗಳು, 5) ಕಾಮ 6) ಕರ್ಮ 7) ವಿದ್ಯೆ, 8) ಮನಸ್ಸು ಎಂಬ ವಸ್ತುಗಳು ಇರುವ ನಗರವೆಂದು ಇದರ ಅರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕೂಡಿದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದೇಹವೇ ಗಣ. ಅದರ ಮಹಿಮೆಯೇ ಗಣೇಶ. ಗಣೇಶನಿಗೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ಇಷ್ಟ. ಸ್ವಾಮಿ ಮುಲಾಧಾರ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸ್ಥಿತಿ. ಗಣೇಶನ ಮೂಲ ಮತ್ತು ರಕ್ತದ ಬಣ್ಣ ಎರಡಕ್ಕೂ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಗಣೇಶ ಓಂಕಾರದ ಪ್ರತಿಕ. ಲಂಬೋದರ ಬ್ರಹ್ಮನ ಸಂಕೇತ.

ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ ಪಾಶ ಅಂಕುಶಗಳು ಭಗವಂತನ ಪ್ರಿಯ ಆಹಾರವಾದ ರಾಗದ್ವೇಷಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸಾಧನ. ಮೋದಕ ಎಂದರೆ ಸಂತೊಷ ಮೋದಕ ಸುಖದ ಫಲದ ಸೂಚನೆ. ಕುಂಡಲಿನಿಯು ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಗಣಪತಿಯ ವಾಹನ ಇಲಿ. ಮೂಷಿಕ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸಿಂಹ, ನವಿಲು, ಸರ್ಪ ಕೂಡ ಭಗವಂತನ ವಾಹನ ಎಂದು ಮುದ್ಗಲ ಪುರಾಣ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸರಾಸುರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು ವಕ್ರತುಂಡಾವತಾರ ತಾಳಿದಾಗ ಗಣಪತಿಗೆ ನವಿಲು ವಾಹನವಾಯಿತು. ನವಿಲು ಕಾಮ, ಅಹಂಕಾರ ಮತ್ತು ದುರಹಂಕಾರದ ಸಂಕೇತ.

ಗಣಪತಿಯ ವಾಹನ ಇಲಿ. ಅದನ್ನು ಅಖುವು ಮತ್ತು ಮೂಷಿಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲಿ ಕೋಪ, ದುರಾಶೆ ಮತ್ತು ಕಾಮದ ಸಂಕೇತ. ಇಲಿ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಭಾವೋದ್ರೇಕಗಳ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತ. ಮೂಷಿಕ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಯುದ್ಧರಂಗದಲ್ಲಿ ವಾಹನವಾಗಿ ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದನೆಂದು ಪುರಾಣಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಧಾನ್ಯ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲಿಗಳು ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತವೆ. ಗಣೇಶನ ವಾಹನ ಇಲಿಯಾದಾಗ ಅದು ಅವನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ರೈತರು ಮೂಷಿಕವಾಹನನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ವಿಶೇಷ. ಇಲಿಯನ್ನು ಹತೋಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ಧಾನ್ಯ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಕಾಪಾಡುವಂತೆ ಜನರು ಮೂಷಿಕ ವಾಹನ ಗಣೇಶನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗಣಪತಿಯು ಪರಬ್ರಹ್ಮದ ಸಂಕೇತ.

ಗಣೇಶನ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಚಿಹ್ನೆಯು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಸೂಚಕ. ಗಣೇಶನು ಬುದ್ಧಿ ನೀಡಿದರೆ ಸಿದ್ದಿ ತಾನಾಗಿಯೇ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಭಾದ್ರಪದ ಶುಕ್ಲ ಚೌತಿಯಂದು ಗಣೇಶನ ಜನ್ಮದಿನ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಗಣೇಶನ ನಕ್ಷತ್ರ ಹಸ್ತ. ಕನ್ಯಾ ರಾಶಿಯ ಆರನೇ ಮನೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಈ ಆರನೇ ಚಿಹ್ನೆಯು ಶತ್ರು, ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾನವನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ, ಲೌಕಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಇರುವ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಆ ರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನೊಡನೆ ಹುಟ್ಟಿದ ನಿನ್ನಿಂದ ಈ ಮೂರು ಬಗೆಯ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತುಕೊಂಡನು. ಮೀನವು ಕನ್ಯಾರಾಶಿಯಿಂದ ವಿಷುವತ್ರಾಶಿಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಚಂದ್ರನನ್ನು ನೋಡುವ ಚಿಹ್ನೆ. ಇದು ಕಾಲರಾಶಿ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ರಾಶಿ. ಕಾಲಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಇಂದ್ರಿಯಕ್ಕೂ ಮಹತ್ವ. ಈ ಇಂದ್ರಿಯ ಏನನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ? ಮಾನವನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಅಡ್ಡಿ, ವೆಚ್ಚದ ಅಜ್ಞಾತ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಗಣಪತಿ ಸ್ವಾಮಿಯು ಕನ್ಯಾರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಈ ವಿಘ್ನಗಳತ್ತಲೂ ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬುಧನು ಕನ್ಯಾರಾಶಿಯ ಅಧಿಪತಿ. ಅವನು ವಿದ್ಯಾವಂತ, ಬುದ್ಧಿಕಾರಕ. ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನೂ ವಿದ್ಯೆಯ ದೇವರಾಗಿದ್ದು, ಹಸ್ತಾ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಈ ದೇವರು ಹಸ್ತ ಮುಖ ಹೊಂದಿರುವುದು ವಿಶೇಷ. ಹೀಗೆ ವಿಘ್ನಗಳೆಂಬ ಅಂಧಕಾರವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಿ ವಿದ್ಯೆಯೆಂಬ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡಿ ಸಾಧನವೆಂಬ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುವ ಕನ್ಯೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾದ ಕನ್ಯಾರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಜನನವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಪುರಾಣ, ದೇವರು, ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸೃಷ್ಟಿಯ ವಿಜ್ಞಾನದ ರೂಪಗಳಾಗಿವೆ.

ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನನ್ನು ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಘ್ರಪಾದ ಗಣೇಶನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಹಳೆಬೀಡು, ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಚಿನ್ನದ ಕಂಪುಳ್ಳ ಗಣಪತಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಗೊಂಡಿದೆ. ಮುದ್ಗಲಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಸಿದ್ಧಿಗಣಪತಿ, ಶಕ್ತಿ ಗಣಪತಿಯನ್ನು 32 ಗಣಪತಿಗಳಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 16 ಪ್ರಮುಖ ಗಣಪತಿ ಹೆಸರು ಈ ಮುಂದಿನಂತೆ ಇವೆ.

1. ಬಾಲ ಗಣಪತಿ, 2. ತರುಣ ಗಣಪತಿ, 3. ಭಕ್ತಿ ಗಣಪತಿ, 4. ವೀರ ವಿಘ್ನೇಶ್ವರ, 5. ಶಕ್ತಿ ಗಣಪತಿ, 6. ಉಚ್ಚಿಷ್ಟ ಗಣಪತಿ, 7. ಪಿಂಗಲ, ಗಣಪತಿ, 8. ವಿಘ್ನ ಗಣಪತಿ, 9. ಕ್ಷಿಪ್ರ ಗಣಪತಿ, 10. ಹೇರಂಬ ಗಣಪತಿ , 11. ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾಯಕಂ, 12. ಮಹಾಗಣಪತಿ, 13. ಭುವನೇಶಗಣಪತಿ, 15. ನೃತ್ಯ ಗಣಪತಿ, 16. ಊರ್ಜ್ವ್ಯಗಣಪತಿ.

• ಲೇಖನ: ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ