ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭಕ್ಕೆ ಜನ ಯಾಕೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮ

ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮೊದಲು ಧ್ವಜಸ್ತಂಭಕ್ಕೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಿದ ನಂತರ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು ಕರ್ತವ್ಯ. ಧ್ವಜಸ್ತಂಭಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮಹಾಭಾರತ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಖ್ಯಾತ ಜ್ಯೋತಿಷಿ, ಪಂಚಾಂಗಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮ ಹೇಳುತ್ತ, ಅದನ್ನು ಅವರು ವಿವರಿಸಿದ್ದು ಹೀಗೆ.

ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಣಿಪುರದ ದೊರೆ ಮಯೂರಧ್ವಜನು ಪಾಂಡವರ ಯಾಗವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅರ್ಜುನ, ಭೀಮ, ನಕುಲು ಮತ್ತು ಸಹದೇವರು ಮಯೂರಧ್ವಜುವಿನೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿ ಸೋತರು. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಧರ್ಮರಾಜನು ಸ್ವತಃ ಮಣಿಪುರಕ್ಕೆ ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ. ಇದನ್ನು ಅರಿತ ಕೃಷ್ಣ ಒಂದು ಉಪಾಯ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಧರ್ಮರಾಜರು ಹಳೆಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ವೇಷದಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಮಯೂರಧ್ವಜನು ಅವರಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾನೆ.

ಆಗ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದ 'ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೃಗವೊಂದು ನನ್ನ ಸಹಚರನ ಮಗನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿತು (ವೇಷಧಾರಿ ಧರ್ಮರಾಜನನ್ನು ತೋರಿಸಿ). ಆತನನ್ನು ಬಿಡುವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ ಮೃಗವು ಬಾಲಕನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ರಾಜ ಮಯೂರಧ್ವಜನ ಅರ್ಧ ದೇಹವನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳಿತು. ನೀವು ಅರ್ಧ ದೇಹ ದಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಆ ಹುಡುಗನನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತೇವೆ..'' ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಅದಕ್ಕೆ ಮಯೂರಧ್ವಜ ಒಪ್ಪುತ್ತಾನೆ.

ರಾಜ ಮಯೂರವರ್ಮನ ಔದಾರ್ಯಕ್ಕೆ ವೇಷಧಾರಿ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮ ಬೆರಗಾದನು. ಕೂಡಲೇ ತನ್ನ ನಿಜರೂಪ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು, ನಿಮ್ಮ ದಾನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದ್ದೇನೆ. ನಿಮಗೆ ಯಾವ ವರ ಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ.

ಆಗ ಮಯೂರಧ್ವಜನು ತನ್ನ ದೇಹವು ನಾಶವಾದರೂ, ಅವನ ಆತ್ಮವು ಇತರರಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಲಿ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಉಳಿಯುವ ವರವನ್ನು ಬೇಡುತ್ತಾನೆ.

ಇದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮ, ಪ್ರತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರಿನ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಅಲ್ಲಿ ನೀವು ಬಯಸಿದಂತೆ ನಿಮ್ಮ ಆತ್ಮವು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಇರಲಿ ಎಂದು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾನೆ.

ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಎದುರು ಇರುವ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭದ ಪೌರಾಣಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಇದಾಗಿದ್ದು, ಭಕ್ತರು ಇದರಂತೆ ಮೊದಲು ದ್ವಜಸ್ತಂಭದ ದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಬಂದು ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟದೈವಗಳ ದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.