ತಿರುಪತಿ ಸಮೀಪದ ಕರ್ವೇಟಿನಗರದಲ್ಲಿರುವ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ದಮಹತ್ವ, ಇತಿಹಾಸ ಹೀಗಿದೆ

ತಿರುಪತಿಯಿಂದ ಪುತ್ತೂರು ಮಾರ್ಗವಾಗಿ 46 ಕಿ.ಮೀ ಹಾಗೂ ಪಾಚಿಕಪಳ್ಳಂ ಮತ್ತು ರಾಯಲಚೆರುವು ಮೂಲಕ 35 ಕಿ.ಮೀ ದೂರ ಸಾಗಿದರೆ ಸಾಕು ನಿಮಗೊಂದು ಸುಂದರವಾದ ದೇವಾಲಯನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಹೆಸರು ಕರ್ವೇಟಿ ನಗರ ಶ್ರೀ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ. ಇಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಪಂಚಾಂಗಕರ್ತ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ತಿರುಪತಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕಾರ್ವೇಟಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಬಸ್‌ಗಳಿವೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. 17 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. "ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ" ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಾರ್ವೇಟಿ ನಗರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೊರೆ ಕಟಾರಿಸಾಲ್ವ ಮಾಕರಾಜು ವೆಂಕಟ ಪೆರುಮಲ್ಲರಾಜು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಈ ರಾಜ ಭಗವಂತನಿಗೆ ಅನೇಕ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಹಾರಗಳು, ಬಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಅನೇಕ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಕೂಡ ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಹೀಗಾಗಿ ಕರ್ವೇಟಿ ನಗರವು ಶಾಶ್ವತ ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಹಸಿರು ಉದ್ಯಾನದಂತೆ ಅರಳಿತು.

ಹೇಗಿದೆ ಕರ್ವೇಟಿ ನಗರ ಶ್ರೀ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ

ಪೆರುಮಲ್ಲ ರಾಜ ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, 60 ಗಜ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 30 ಗಜ ಅಗಲವಿದೆ. ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣದ ಜೊತೆಗೆ, ನಗರದ ಬೀದಿಗಳನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಎತ್ತರದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಗೋಡೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದ್ದು, ಗೋಪುರ, ಮಹಾಮಂಟಪವು ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮದ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಮಂಟಪ, ಮುಖಮಂಟಪ, ಗರ್ಭಗುಡಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿವೆ.

ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಎದುರು 5 ಅಂತಸ್ತಿನ ರಾಜ ಗೋಪುರವಿದೆ. ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ಎತ್ತರದ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭ, ಬಲಿಪೀಠ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ, ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಎದುರು, ಗರುಡ ಮಂಟಪವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. 36 ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಸಭಾಂಗಣವು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮಹಾಮಂಟಪದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸ್ನಪನಮಂಟಪವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮಂಟಪದ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಿಂದೆಯೇ, ಜಯವಿಜಯರು ದ್ವಾರಪಾಲಕರ ಮುಂಭಾಗದ ಮಂಟಪವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮುಖಮಂಟಪದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಳ್ವಾರ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಒಮ್ಮೆ ಮುಖಮಂಟಪ ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದರೆ ಅರ್ಥಮಂಟಪ, ಅಂತ ರಾಳ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.

ಶ್ರೀ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿ ಹೇಗಿದೆ

ಗರ್ಭಗುಡಿಯನ್ನು ಚೌಕಾಕಾರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ 3 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀವೇಣು ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿಯು ಎರಡು ಅಲಗಿನ ಶಂಖವನ್ನು ಧರಿಸಿ ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇತರ ಎರಡು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಳಲನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಚಾಚಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಭಾಮೆ ಇದ್ದಾರೆ, ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಹಸು ನಿಂತಿದ್ದು, ಸ್ವಾಮಿಯ ತೇಜಸ್ಸನ್ನು ಹೋಲುವ ಮಕರಥೋರಣವಿದೆ.

ತಿರುಮಲದಲ್ಲಿನ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿರುವಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲಿಯೂ ರುಕ್ಮಿಣಿ, ಸತ್ಯಭಾಮ, ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯಿಂದ ಮಾಡಿರುವ ಗೋವುಗಳು ಮೂಲ ವಿಗ್ರಹದ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ನವನೀತ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಔಪಚಾರಿಕ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಮತ್ತು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರತಾಳ್ವಾರ್ ಅವರ ಪಂಚಲೋಹ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅರ್ಥ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ, ಭವ್ಯ ದೇವತೆ ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ 'ಕಮಲವಲ್ಲಿ' ಯಾಗಿ ಕುಳಿತ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಪ್ರತಿದಿನದ ಸೇವೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ನವನೀತ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಸುಪ್ರಭಾತ ಮತ್ತು ಏಕನಾಥ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಶಿಖರವು ಏಕ-ಬಿಂದುವಿನ ಛಾವಣಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸುಂದರವಾದ ವೈಷ್ಣವ ಶಿಲ್ಪಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದು, ಮೇಲೆ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇಗುಲದ ಆವರಣದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೋದಂಡರಾಮಾಲಯವಿದೆ.

ಕಾರ್ವೇಟಿ ನಗರದ ಶ್ರೀ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಸತ್ಯಭಾಮಾ ಸಮೇತ ಶ್ರೀ ವೇಣು ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು 10-4-1989 ರಂದು ಅಂದಿನ ಟ್ರಸ್ಟಿಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಬಳಿಕ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಆಗಾಗ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವ, ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವ, ಪವಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಕಾರ್ವೇಟಿ ನಗರದ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಂದು ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.

ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಏನೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿವೆ

ಕರ್ವೇಟಿ ನಗರ ವೇಣು ಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ಕೋರಿದ ವರಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವ ಕೋನೇಟಿ ರಾಯರು. ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದವರು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಭಗವಂತನ ಸೇವೆ ಮಾಡಿದರೆ ಮಕ್ಕಳಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

(ಬರಹ: ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ, ಪಂಚಾಂಗಕರ್ತ)