ISRO Missions: ಗಗನಯಾನಕ್ಕೆ ಟೆಸ್ಟ್‌ ವೆಹಿಕಲ್ ಉಡಾವಣಾ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿದ ಇಸ್ರೋದ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಿಷನ್‌ಗಳ ವಿವರ

ನವದೆಹಲಿ: ಗಗನಯಾನ ಮಾನವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟದ ಮಿಷನ್‌ಗಾಗಿ ಟೆಸ್ಟ್ ವೆಹಿಕಲ್ ಡಿ1 ಮಿಷನ್‌ನ ಮೊದಲ ಉಡಾವಣಾ ಸಮಯ ಮರುಹೊಂದಿಸಿ ಉಡಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಇಸ್ರೋ ಶನಿವಾರ (ಅ.21) ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಮೊದಲು ಇಂದು (ಅ.21) ಬೆಳಗ್ಗೆ 8 ಗಂಟೆಗೆ ಡಿ1 ಮಿಷನ್ ಉಡಾವಣೆಗೆ ಸಮಯ ನಿಗದಿಯಾಗಿತ್ತು. ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಡಚಣೆ ಕಾರಣ ಸಮಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಹೊಂದಿಸಲಾಯಿತು.

ಡಿ1 ಉಡಾವಣೆಯ ಕೊನೆಯ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ತತ್‌ಕ್ಷಣ ಕಾರಣ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಮಳೆ ಮತ್ತು ಮೋಡ ಕವಿದ ವಾತಾವರಣ ಕಾರಣ ಇರಬಹುದು ಎಂದು ಪಿಟಿಐ ವರದಿ ಮಾಡಿತ್ತು. ಈಗ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ನಡುವೆ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಇನ್ನೇನು ಯೋಜಿಸಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸೋಣ.

ನಾಸಾ- ಇಸ್ರೋ ಸಾರ್ (ನಿಸಾರ್) ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ (NASA-ISRO SAR (NISAR) Satellite)

ನಾಸಾ- ಇಸ್ರೋ ಸಾರ್ (ನಿಸಾರ್) ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ ಒಂದು ಲೋ ಅರ್ಥ್ ಆರ್ಬಿಟ್ (LEO) ವೀಕ್ಷಣಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ನಾಸಾ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೋ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದೆ.

ನಿಸಾರ್ 12 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಬರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ, ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಜೀವರಾಶಿ, ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟ ಏರಿಕೆ, ಅಂತರ್ಜಲ ಮತ್ತು ಭೂಕಂಪಗಳು, ಸುನಾಮಿಗಳು, ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಗಳು ಮತ್ತು ಭೂಕುಸಿತಗಳು ಸೇರಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಪಾಯಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಡೇಟಾವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಮಿಷನ್ ಎಲ್‌ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ ಡ್ಯುಯಲ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ಅಪರ್ಚರ್ ರಾಡಾರ್ (SAR) ಅನ್ನು ಒಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ ಡೇಟಾದೊಂದಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವಾತ್ ಅನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸ್ವೀಪ್ ಎಸ್‌ಎಆರ್‌ ತಂತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ರಾಡಾರ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್‌ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (IRIS) ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಎಸ್‌ಎಆರ್‌ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜೆಟ್ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರೀಸ್ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೋ ಆಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ ಆದರೆ ಪುನರಾವರ್ತಿತ-ಪಾಸ್ ಇನ್ಸಾರ್ ತಂತ್ರದ ಮೂಲಕ ಮೇಲ್ಮೈ ವಿರೂಪ ಮಾಪನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಅಧ್ಯಯನಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ವಿವರಿಸಿದೆ.

ಈ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯು ಎರಡೂ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಎಸ್-ಬ್ಯಾಂಡ್ ಎಸ್‌ಎಅರ್ ಪೇಲೋಡ್ ಅನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಇಸ್ರೋದ್ದು. ಎಲ್‌-ಬ್ಯಾಂಡ್ ಎಸ್‌ಎಆರ್ ಪೇಲೋಡ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ನಾಸಾ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಎರಡೂ ಎಸ್‌ಎಆರ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ (12m ವ್ಯಾಸ) ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಬಿಚ್ಚಬಲ್ಲ ಪ್ರತಿಫಲಕ ಆಂಟೆನಾವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಪೇಲೋಡ್ ಡೇಟಾ ಸಬ್‌ಸಿಸ್ಟಮ್, ಹೈ-ರೇಟ್ ಸೈನ್ಸ್ ಡೌನ್‌ಲಿಂಕ್ ಸಿಸ್ಟಮ್, ಜಿಪಿಎಸ್ ರಿಸೀವರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಲಿಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ರೆಕಾರ್ಡರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಿಷನ್‌ಗಾಗಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಾಸಾ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿಸಾರ್‌ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯವನ್ನು 2024 ರ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾದ ಸತೀಶ್ ಧವನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಡೇಟಾದ ಪ್ರಕಾರ, ಗುರಿ ಉಡಾವಣಾ ಸಿದ್ಧತೆ ದಿನಾಂಕ 2024ರ ಜನವರಿ.

ಸ್ಪಾಡೆಕ್ಸ್ (SPADEX)

ಸ್ಪಾಡೆಕ್ಸ್‌ ಅಥವಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಡಾಕಿಂಗ್ ಪ್ರಯೋಗ (SPADEX)ವು ಮಾನವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಉಪಗ್ರಹ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಮೀಪ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಕ್ಷೀಯ ಸಂಧಿಸುವ, ಡಾಕಿಂಗ್, ರಚನೆಯ ಹಾರಾಟಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರೌಢ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಅವಳಿ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಮಿಷನ್ ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಮಾಹಿತಿ ವಿವರಿಸಿದೆ.

ಸ್ಪಾಡೆಕ್ಸ್ ಮಿಷನ್‌ ಎರಡು ಐಎಂಎಸ್‌ ವರ್ಗದ (200 ಕೆಜಿ) ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಒಂದು ಚೇಸರ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಗುರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎರಡನ್ನೂ ಸಹ-ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಅಥವಾ ಸಹಾಯಕ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಭಿನ್ನ ಕಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಕೂರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಡಾಕಿಂಗ್ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸತೀಶ್ ಧವನ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಪೋಲಾರ್ ಉಪಗ್ರಹ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನದಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯೋಜಿತ ಉಡಾವಣಾ ದಿನಾಂಕವು 2024 ರ ಮೂರನೇ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದಲ್ಲಿದೆ. ಜುಲೈ 2022 ರಲ್ಲಿ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಡಾಕಿಂಗ್ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ 124.47 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಐನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಎಕ್ಸ್ ರೇ ಪೋಲರಿಮೀಟರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್ (ಎಕ್ಸ್‌ಪೊಸ್ಯಾಟ್) (X-ray Polarimeter Satellite (XPoSat))

ಇಸ್ರೋದ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ಪ್ರಕಾರ, ಎಕ್ಸ್‌ಪೊಸ್ಯಾಟ್ (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಸ್ಯಾಟಲೈಟ್‌) ತೀವ್ರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಖಗೋಳ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಮೂಲಗಳ ವಿವಿಧ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮೀಸಲಾದ ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿ ಮಿಷನ್ ಆಗಿದೆ. ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು ಎರಡು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಭೂಮಿಯ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪೇಲೋಡ್ ಪೋಲಿಕ್ಸ್ (ಎಕ್ಸ್-ಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿನ ಪೋಲಾರಿಮೀಟರ್ ಉಪಕರಣ) ಖಗೋಳ ಮೂಲದ 8-30 ಕೆವಿ ಫೋಟಾನ್‌ಗಳ ಮಧ್ಯಮ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಶಕ್ತಿಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ರುವೀಯ ನಿಯತಾಂಕಗಳನ್ನು (ಪದವಿ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಕರಣದ ಕೋನ) ಅಳೆಯುತ್ತದೆ. ಎಕ್ಸ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ (XSPECT) (ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿ ಮತ್ತು ಟೈಮಿಂಗ್) ಪೇಲೋಡ್ 0.8-15 ಕೆವಿ ಶಕ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರೋಹಿತದರ್ಶಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಹೋಲ್, ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್‌ಗಳು, ಪಲ್ಸರ್ ವಿಂಡ್ ನೀಹಾರಿಕೆಗಳು ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ ಖಗೋಳ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹೊರಸೂಸುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಈ ಉದ್ದೇಶವು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಅವಲೋಕನಗಳು ಮತ್ತು ಅಳತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪಿಕ್ ಮಾಪನಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಧ್ರುವೀಯ ಅವಲೋಕನಗಳು ಖಗೋಳ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ವಿವಿಧ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮಾದರಿಗಳ ಅವನತಿಯನ್ನು ಮುರಿಯಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪೊಸ್ಯಾಟ್‌ನಿಂದ ಸಿಗುವ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ದಿಶೇ ಇದಾಗಿದೆ.