Kartika Masam 2023: ದೇವಾನು ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸ; ಹುಣ್ಣಿಮೆ, ಸೋಮವಾರದ ಪೂಜೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೇನು?

Kartika Masam 2023: ನವೆಂಬರ್‌ 13, ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಿಂದ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯಯುಗಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ಯುಗ ಇಲ್ಲ. ವೇದಗಳಿಗೆ ಸಮನಾದ ವಿಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲ. ಗಂಗೆಯಂತಹ ನದಿ ಮತ್ತೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬಂತೆ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಸರಿ ಸಮನಾದ ಮಾಸ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಬಹುದು. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸವು ಶಿವನಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಮಾಸವಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರು ಈಶ್ವರನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಖ್ಯಾತ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ, ಪಂಚಾಂಗಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಯಾವ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನು ಪೂರ್ಣನಾಗುತ್ತಾನೋ ಆ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಆ ನಕ್ಷತ್ರದ ಹೆಸರು ಬರುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರನು ಕೃತ್ತಿಕಾ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಸಂಕ್ರಮಣನಾಗುವುದರಿಂದ ಈ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸವು ದೀಪಾವಳಿಯ ಮರು ದಿನದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಶರತ್ಕಾಲದ ಎರಡನೇ ತಿಂಗಳು ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವಿದೆ.

ದೇವಾನು ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಇಷ್ಟವಾದ ಮಾಸ

ದೇವಾನು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾದ ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಮಾಡುವ ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಪಾಡ್ಯಮಿ, ಚೌತಿ, ಪೌರ್ಣಮಿ, ಚತುರ್ದಶಿ, ಏಕಾದಶಿ ಮತ್ತು ದ್ವಾದಶಿ ತಿಥಿಗಳಂದು ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿಯರ ಆಶೀರ್ವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕಗಳು, ರುದ್ರ ಪೂಜೆಗಳು, ಲಕ್ಷ ಬಿಲ್ವದಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಿಯರಿಗೆ ಲಕ್ಷ ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ ಕೂಡಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪೂಜೆಗಳೂ ದೇಶದ ವಿವಿಧ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ತನ್ನನ್ನು ಅರಾಧಿಸುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸದಾಶಿವನು ಸಕಲ ಸಂತೋಷ, ಸಂಪತ್ತು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಭಗವಂತನಿಗೆ ಅಶುತೋಷ ಎಂಬ ಬಿರುದು ಸಿಕ್ಕಿತು ಎಂಬ ಕಥೆ ಇದೆ.

ಹಿಂದೆ ನೈಮಿಶಾರಣ್ಯ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸೂತ ಮಹಾಮುನಿಯು ಶೌನಕಾದಿ ಮಹಾಮುನಿಗಳೀಗೆ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ವ್ರತದ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು ಎಂದು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸವು ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿನ ಅಹಂ, ಕೋಪ, ಇನ್ನಿತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮಹಾ ವಿಷ್ಣುವು ಪಾಲಕದಲಿ ಆದಿಶೇಷನ ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಆಷಾಢ ಶುದ್ಧ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಯೋಗನಿದ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಮತ್ತೆ ಯೋಗನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಏಕಾದಶಿಯನ್ನು ಉತ್ಥಾನ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂದು ಬಹಳ ಶುಭಕರವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ ಪಾರಾಯಣ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವ ಗೋವಿಂದನಾಮ ಸಂಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಪಠಿಸಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು.

ಕ್ಷೀರಾಬ್ದಿ ದ್ವಾದಶಿ

ಈ ಮಾಸದ ಶುದ್ಧ ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ತುಳಸಿ ಧಾತ್ರಿ ವನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಸಮೇತ ಸನ್ನಿಧಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ದ್ವಾದಶಿಯನ್ನು ಕ್ಷೀರಾಬ್ದಿ ದ್ವಾದಶಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೃತಯುಗದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳು ಹಾಲಿನ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಮಂಥನ ಮಾಡಿದ ದಿನ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಕ್ಷೀರಬ್ದಿ ದ್ವಾದಶಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರವು ಹಾಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಚಿಲ್ಕು ದ್ವಾದಶಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ದಾಮೋದರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮಲಗಿರುವ ಶ್ರೀಮಹಾವಿಷ್ಣು ಈ ದಿನ ದೇವತೆಗಳ ಸಮೇತ ವೃಂದಾವನಕ್ಕೆ ಬರಲಿದ್ದಾನೆ. ಈ ದಿನ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವವರ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳೂ ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹುಣ್ಣಿಮೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರ. ಕಾರ್ತಿಕ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯು ಶಂಕರನು ತ್ರಿಪುರಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ ದಿನ, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದಿನವನ್ನು ತ್ರಿಪುರ ಪೂರ್ಣಿಮೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ಪೂಜೆಗಳಿಗಿಂತ ಕಾರ್ತಿಕ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಮಾಡುವ ಪೂಜೆ ಹೆಚ್ಚು ಫಲ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಕಾರ್ತಿಕ ಪೌರ್ಣಮಿ

ಕಾರ್ತಿಕ ಪೌರ್ಣಮಿಯನ್ನು ಅಪರೂಪದ ದಿನ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಇಂದು ಶಿವನಿಗೆ ಮಹಾನ್ಯಾಸ ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕ ಮತ್ತು ಏಕಾದಶ ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕಗಳನ್ನು ನವರಸ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಮೃತಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಲಕ್ಷ ಪಾತ್ರಿ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಧಾತ್ರಿ ಪೂಜೆಯೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ತುಳಸಿ ಗಿಡ ಮತ್ತು ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿ ಮರಕ್ಕೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿದರೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣನ ಆಶೀರ್ವಾದ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಶುದ್ಧ ಪೌರ್ಣಮಿಯ ಸಂಜೆ, ಶಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾ ತೋರಣ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹುಲ್ಲಿನಿಂದ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಮಾಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಮಾನು ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾರ್ವತಿ ಪರಮೇಶ್ವರರನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಿಂದ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ಈ ಕಮಾನಿನಿಂದ ಹೊರ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಭಕ್ತರೆಲ್ಲರೂ ಕೈಮುಗಿದು ಶಿವನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಪಾಪಗಳೆಲ್ಲವೂ ನಶಿಸಿ ಸುಖ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಶಾಸ್ತ್ರ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಅರುಣಾಚಲ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಖಂಡ ಜ್ಯೋತಿ ಬೆಳಗಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜ್ಯೋತಿಯ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರು ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕಾರ್ತಿಕ ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಆದ್ಯತೆ

ಈ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಮವಾರ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದದ್ದು. ಸೋಮವಾರದ ಅಧಿಪತಿ ಚಂದ್ರ. ಈ ಸೋಮವಾರವು ಶಿವನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವಾಗಿದೆ. ಶೈವರು ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೋಮವಾರದಂದು ಶಿವನನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸೋಮವಾರದ ವ್ರತವನ್ನು ಆರು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವೇ ಉಪವಾಸ, ಏಕಭುಕ್ತ, ನಕ್ತ, ಅಯಾಚಿತ, ಸ್ನಾನ, ತಿಲದಾನ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಶಿವಾರ್ಚನೆ, ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆ, ಬಿಲ್ವಾರ್ಚನೆಯಂತಹ ಪುಣ್ಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ಈ ತಿಂಗಳು ವಿಶೇಷ ಫಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಏಕಭುಕ್ತ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು, ತುಳಸಿಯ ಬಳಿ ನಿತ್ಯವೂ ದೀಪ ಹಚ್ಚುವುದು, ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಧರ್ಮಗಳು, ದೀಪದಾನ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ. ಈ ತಿಂಗಳು ವಿವಿಧ ಉಪವಾಸಗಳಿಗೆ ಮಂಗಳಕರವಾಗಿದೆ. ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಹರನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಶಿವಾಲಯಗಳು, ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಭಕ್ತರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕ ಪುರಾಣ ಓದುವುದು ಕೂಡಾ ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಒಂದೊಂದು ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಓದಿ ಅದರ ಸಾರವನ್ನು ಅರಿತು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವವರ ಜನ್ಮ ಧನ್ಯ. ದೀಪಾನದ ಮಹತ್ವ, ದೀಪಾಲಂಕಾರದ ಆಚರಣೆ, ಅನ್ನ ಸಂತರ್ಪಣೆ, ಪೂಜಾ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳು, ಭಕ್ತರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಈ ಪುರಾಣದ ಮೂಲಕ ತಿಳಿಯಬಹುದು ಎಂದು ಪಂಚಾಂಗಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮಶ್ರೀ ಚಿಲಕಮರ್ತಿ ಪ್ರಭಾಕರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶರ್ಮಾ, ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.